DARENDE'DE HALEN KONUŞULAN VE ESKİDEN KONUŞULAN DİLLER+ZENGİCE-HAZEYNCE
A
Abır cubur- Yemek iyi değil
Abır eklemek- Yemek yemek.
Abır- yemek
Abırcı- Yiyici, yemeye düşkün
Abırsız- Aç
Acep- acaba
Acer- yeni
Açar- Anahtar.
Afat-yaramaz,hareketli
Ağmecek- çatallı sopa
Ağız eğmek-istemek,yalvarmak
Ağzına öykün-taklik yapmak
Ahbın- hayvan gübresi
Ahtaraç- yufka çevirmeye yarayan ahşap alet
Akir- salça
Al basma- hayali yaratık,loğusa kadınlara gelen
Alayı- hepsi
Ame- hala,babanın kız kardeşi
Amel olmak-ishal olmak
Amüklü-bitli.
Annaç- karşı
Arıstak- ahşap tavan
Arif olmak- farkına varmak,dikkatli olmak
Asel- bal.
Aşgana- tandırlık,yemek pişirilen yer
Avam hazeyn-Halktan biri.
Ayn cort-Gözü kör.
Ayn- Göz.
Ayucu-yatakta ayak tarafına gelen taraf
Azık- yolculukta veya tarlada yanına alınan yiyecek
B
Bad - akıl
Bab-Kapı.
Baho- öküz.
Baldırcan- patlıcan
Banadura- domates
Bange - benge-Büyük abdest
Bangeleme-yellenme
Bastık- pestil
Bayah,bayahtan-az önce,demin
Bazı-küçük ince ekmek
Bettik - bıttık- Kavun.
Beleş,-caba karşılıksız,bedava
Besbeter- çok kötü
Bello-bekçi,polis,zabıta
Bangeleme- Yellenme
Beyit- ev
Becer- Büyük abdest yapmak.
Bıldır- geçen yıl
Bıçkı-testere
Bilik- yağda pişirilen hamurlu börek
Bider- Tohum
Bido-Mermi
Bocu-küçük köpek
Bocut-küçük bidon
Bodın-Ecnebi.yabancı
Boğazsız-iştahı olmayan
Borancık- çocuk
Bozo-kurt
Böğür- göğüs
Bucenik- bu kadar
Buğassak- ineğin cinsel kızgınlığa gelmesi
Buğat-set çekmek (suyun önünü buğatlamak)
Buharik-soba,ocak bacası
Büğelek- kan emici büyük sinek
Bürük- tülbent
Büzdürük-uyuşuk,beceriksiz,büzük
C
Ca,cağ- örgü şişi
Caaş- eşek
Car- Şeker.
Camız- manda
Cazcuz- ağaçtan yapılmış tahtaravalli
Cebel-dağ
Cerek-Damlara döşenen ağaç dalları
Ceşdo-zabıta
Cılban-fakir
Cıncık- çok temiz,cıncık gibi
Cıngar- kavga
Cırcır- fermuar
Cırtlamak- kitlemek (kapı)
Cibelmek- şımarmak
Cinik- genç kız
Cip- pekiştirme sıfatı (cip kırmızı,cip koyu gibi)
cip beter-çok fena,çok yaramaz
Cıvıtmak-dönmek,vazgeçmek,caymak
Cof,cov- göz
Cort- kötü,iyi değil,
cortlasma- Bozuntuya verme,
Coolan-dilenme
corcor-Çorba.
Cubur-çirkin,kötü
Culuk-hindi
Cur-küçük,gelişmemiş
Cücük- civciv,kuş yavrusu
Cümle kapısı-Sokak/Avlu kapısı
Ç
Çaa- çocuk
Çan-kaç çan talır-kaç para
Çabut- bez parçası
Çah- ev banyosu
Çakıldah-hayvanın üzerinde biriken yapışkan gübre
Çarpı-Evleri duvarlarını beyazlatmada kullanılan kireçe benzer killi toprak,
Çebiş- bir yaşında dişi keçi
Çej,çec- arı peteği artığı,balmumu
Çemkirme-cevap verme, köpek gibi havlama
Çenber-bayan başörtüsü,yazma
Çenet- ceviz içi
Çenilemek-it havlaması
Çerçi- seyyar satıcı
Çıkın- küçük para kesesi,muhafaza bezi
Çıng ayaz-ayazlı açık hava
Çırpı- ağaç dalcıkları
Çimmek- yıkanmak
Çimdiklemek-etini sıkmak
Çir- kayısı kurusu
Çirtik- küçük üzüm salkımı
Çitil- ağaç fidesi
Çomça- kepçe
Çortan- ağaçtan yapılmış oyuk su gideri
Çögdürmek-işemek
Çul-bez parçası
Çunma- imrenme
Çan-Kaç.
Çan talır?-Kaç para?
Çandır- Karısık, melez.
Çangal- Güreste bir ayak
oyunu, çelme takmak.
Çekirdek- Mermi.
Çini- Porselen.
Çec- Buğday yığını.
Çiynem - çignem- Bir parça,bir lokma
Çöre-Büyük mendil
D
Dahre- ağaç veya ot,et kesme için kullanılan alet
Dandik- işe yaramaz
Darp-yol
Daraba- kepenk
Dazgir-hırsız
Değirmi- yuvarlak
Deleme- topaç
Devrisi gün- ertesi gün
Dinelmek- ayakta durmak
Diynek- ince sopa,değnek
Dohan- sigara
Dobur-iyi güzel
Dölek- düz yer
Döşek- yatak
Döş-göğüs
Döşürcü-dilenci,devşirici
Dulda- serin,gölgeli yer
Düğelek- olmamış kavun,kelek
Düğürcek- ince bulgur
Dümbük- adi, kötü
Darb- Yol.
Dazgir- Hırsız.
Den- Dis.
Dest- el.
Dımıs-Uyumak.
Dıgrak ~ dıvrak-1- Ölçülü,
sistemli, 2- Yaslı oldugu halde
dinç olan, yakısıklı.
Dinidi- Söndü.
Dindi-durmak-yağmur dindi
Dipiz- Cezaevi, hapis.
Diple- Kilitlemek.
Dirgen- Harmanda sapları
yayma-ya yarayan demir ya da
tahtadan yapılmıs ucu çatallı
tarım aleti.
Dobur- Çok iyi.
dobur tille: Güzel kadın.
Dohan: Sigara, tütün.
Dohan Şutla-: Sigara ver
Dummak-Suya batmak
E
Ebe- nine
Ehven- basit,adi
Eliy,eliğ- yün sarma aleti,yün eğirme
Eletmek-götürmek,iletmek
Ellahım- şöyle böyle,herhalde
Ellik- eldiven
Elekci-çingene
Ellani şapka-fotör şapka
Emegeçmek- yararlı olmak,işe yaramak
Encemi-Madem ki, öyleyse, olması gereken.
Eneke-taş oyunu
Enik- köpek veya kedi yavrusu
Esbap- elbise,çamaşır
Essah- doğru, gerçek
Estirmek- vermek
Es-gel
Evlek- tarlada bölümlerden oluşan yer
Eyvan - balkon
Ehrak- Ates, çakmak.
Eklet- Yemek yemek.
Ekret- Kürt (ler)
Emci-ilaç yapan.
Es- Gelmek.
F
Fer- güç,kuvvet
Ferik-keklik yavrusu
Fışkı- hayvan gübresi
Filkete-çengelli iğne
Fistan- kadın elbisesi-entari
Faras ~ fıras-Yatak.
Fehm- ağız.
Fem-Dudak.
Fırfırı- 1- Döneklik, 2- Çocuk oyuncağı
Firos- 1- Elbise, 2- Yatak.
Fis- Balık.
Fürühle- Satmak
G
Gada- dert,keder
Gadanı alım-kederini,derdini alayım
Gah- elma,armut kurusu
Gakırdak- koyun kuyruğundan kavrularak yapılan yiyecek
Gamga- odun kırığı
Garammuh- böğürtlen
Garim- su birikintisi olan yer
Gazel- kuru ağaç yaprağı
Gelberi- ateş almaya yarayan kürek (soba,fırınlarda)
Abır cubur- Yemek iyi değil
Abır eklemek- Yemek yemek.
Abır- yemek
Abırcı- Yiyici, yemeye düşkün
Abırsız- Aç
Acep- acaba
Acer- yeni
Açar- Anahtar.
Afat-yaramaz,hareketli
Ağmecek- çatallı sopa
Ağız eğmek-istemek,yalvarmak
Ağzına öykün-taklik yapmak
Ahbın- hayvan gübresi
Ahtaraç- yufka çevirmeye yarayan ahşap alet
Akir- salça
Al basma- hayali yaratık,loğusa kadınlara gelen
Alayı- hepsi
Ame- hala,babanın kız kardeşi
Amel olmak-ishal olmak
Amüklü-bitli.
Annaç- karşı
Arıstak- ahşap tavan
Arif olmak- farkına varmak,dikkatli olmak
Asel- bal.
Aşgana- tandırlık,yemek pişirilen yer
Avam hazeyn-Halktan biri.
Ayn cort-Gözü kör.
Ayn- Göz.
Ayucu-yatakta ayak tarafına gelen taraf
Azık- yolculukta veya tarlada yanına alınan yiyecek
B
Bad - akıl
Bab-Kapı.
Baho- öküz.
Baldırcan- patlıcan
Banadura- domates
Bange - benge-Büyük abdest
Bangeleme-yellenme
Bastık- pestil
Bayah,bayahtan-az önce,demin
Bazı-küçük ince ekmek
Bettik - bıttık- Kavun.
Beleş,-caba karşılıksız,bedava
Besbeter- çok kötü
Bello-bekçi,polis,zabıta
Bangeleme- Yellenme
Beyit- ev
Becer- Büyük abdest yapmak.
Bıldır- geçen yıl
Bıçkı-testere
Bilik- yağda pişirilen hamurlu börek
Bider- Tohum
Bido-Mermi
Bocu-küçük köpek
Bocut-küçük bidon
Bodın-Ecnebi.yabancı
Boğazsız-iştahı olmayan
Borancık- çocuk
Bozo-kurt
Böğür- göğüs
Bucenik- bu kadar
Buğassak- ineğin cinsel kızgınlığa gelmesi
Buğat-set çekmek (suyun önünü buğatlamak)
Buharik-soba,ocak bacası
Büğelek- kan emici büyük sinek
Bürük- tülbent
Büzdürük-uyuşuk,beceriksiz,büzük
C
Ca,cağ- örgü şişi
Caaş- eşek
Car- Şeker.
Camız- manda
Cazcuz- ağaçtan yapılmış tahtaravalli
Cebel-dağ
Cerek-Damlara döşenen ağaç dalları
Ceşdo-zabıta
Cılban-fakir
Cıncık- çok temiz,cıncık gibi
Cıngar- kavga
Cırcır- fermuar
Cırtlamak- kitlemek (kapı)
Cibelmek- şımarmak
Cinik- genç kız
Cip- pekiştirme sıfatı (cip kırmızı,cip koyu gibi)
cip beter-çok fena,çok yaramaz
Cıvıtmak-dönmek,vazgeçmek,caymak
Cof,cov- göz
Cort- kötü,iyi değil,
cortlasma- Bozuntuya verme,
Coolan-dilenme
corcor-Çorba.
Cubur-çirkin,kötü
Culuk-hindi
Cur-küçük,gelişmemiş
Cücük- civciv,kuş yavrusu
Cümle kapısı-Sokak/Avlu kapısı
Ç
Çaa- çocuk
Çan-kaç çan talır-kaç para
Çabut- bez parçası
Çah- ev banyosu
Çakıldah-hayvanın üzerinde biriken yapışkan gübre
Çarpı-Evleri duvarlarını beyazlatmada kullanılan kireçe benzer killi toprak,
Çebiş- bir yaşında dişi keçi
Çej,çec- arı peteği artığı,balmumu
Çemkirme-cevap verme, köpek gibi havlama
Çenber-bayan başörtüsü,yazma
Çenet- ceviz içi
Çenilemek-it havlaması
Çerçi- seyyar satıcı
Çıkın- küçük para kesesi,muhafaza bezi
Çıng ayaz-ayazlı açık hava
Çırpı- ağaç dalcıkları
Çimmek- yıkanmak
Çimdiklemek-etini sıkmak
Çir- kayısı kurusu
Çirtik- küçük üzüm salkımı
Çitil- ağaç fidesi
Çomça- kepçe
Çortan- ağaçtan yapılmış oyuk su gideri
Çögdürmek-işemek
Çul-bez parçası
Çunma- imrenme
Çan-Kaç.
Çan talır?-Kaç para?
Çandır- Karısık, melez.
Çangal- Güreste bir ayak
oyunu, çelme takmak.
Çekirdek- Mermi.
Çini- Porselen.
Çec- Buğday yığını.
Çiynem - çignem- Bir parça,bir lokma
Çöre-Büyük mendil
D
Dahre- ağaç veya ot,et kesme için kullanılan alet
Dandik- işe yaramaz
Darp-yol
Daraba- kepenk
Dazgir-hırsız
Değirmi- yuvarlak
Deleme- topaç
Devrisi gün- ertesi gün
Dinelmek- ayakta durmak
Diynek- ince sopa,değnek
Dohan- sigara
Dobur-iyi güzel
Dölek- düz yer
Döşek- yatak
Döş-göğüs
Döşürcü-dilenci,devşirici
Dulda- serin,gölgeli yer
Düğelek- olmamış kavun,kelek
Düğürcek- ince bulgur
Dümbük- adi, kötü
Darb- Yol.
Dazgir- Hırsız.
Den- Dis.
Dest- el.
Dımıs-Uyumak.
Dıgrak ~ dıvrak-1- Ölçülü,
sistemli, 2- Yaslı oldugu halde
dinç olan, yakısıklı.
Dinidi- Söndü.
Dindi-durmak-yağmur dindi
Dipiz- Cezaevi, hapis.
Diple- Kilitlemek.
Dirgen- Harmanda sapları
yayma-ya yarayan demir ya da
tahtadan yapılmıs ucu çatallı
tarım aleti.
Dobur- Çok iyi.
dobur tille: Güzel kadın.
Dohan: Sigara, tütün.
Dohan Şutla-: Sigara ver
Dummak-Suya batmak
E
Ebe- nine
Ehven- basit,adi
Eliy,eliğ- yün sarma aleti,yün eğirme
Eletmek-götürmek,iletmek
Ellahım- şöyle böyle,herhalde
Ellik- eldiven
Elekci-çingene
Ellani şapka-fotör şapka
Emegeçmek- yararlı olmak,işe yaramak
Encemi-Madem ki, öyleyse, olması gereken.
Eneke-taş oyunu
Enik- köpek veya kedi yavrusu
Esbap- elbise,çamaşır
Essah- doğru, gerçek
Estirmek- vermek
Es-gel
Evlek- tarlada bölümlerden oluşan yer
Eyvan - balkon
Ehrak- Ates, çakmak.
Eklet- Yemek yemek.
Ekret- Kürt (ler)
Emci-ilaç yapan.
Es- Gelmek.
F
Fer- güç,kuvvet
Ferik-keklik yavrusu
Fışkı- hayvan gübresi
Filkete-çengelli iğne
Fistan- kadın elbisesi-entari
Faras ~ fıras-Yatak.
Fehm- ağız.
Fem-Dudak.
Fırfırı- 1- Döneklik, 2- Çocuk oyuncağı
Firos- 1- Elbise, 2- Yatak.
Fis- Balık.
Fürühle- Satmak
G
Gada- dert,keder
Gadanı alım-kederini,derdini alayım
Gah- elma,armut kurusu
Gakırdak- koyun kuyruğundan kavrularak yapılan yiyecek
Gamga- odun kırığı
Garammuh- böğürtlen
Garim- su birikintisi olan yer
Gazel- kuru ağaç yaprağı
Gelberi- ateş almaya yarayan kürek (soba,fırınlarda)
Gejgere-geçgere-4 kollu hayvan gübresi taşımada kullanılan ahşap yapı
Gelengi-tarla faresi
Gendime- kapuğu çıkartılmış buğday, yarma, döğme
Gıdım gıdım -yavaş yavaş,azar azar
Gırnap- ince bükülmüş ip
Giş olmak- kaçmak,kaybolmak
Goco-ihtiyar
Göbelek- mantar
Gön- deriden yapılmış
Göy,göv- yeşil,yeşilimsi
Göynek- fanila
Göz-Oda
Guba-toprak damın kenarı
Gufil- manyak,akılsız,serseri
Gulle-misket,bilye
Gullep-menteşe
Gunnamak- eti yenmeyen hayvanların doğurması
Guşah-kemer
Guşkana- saplı tencere
Gürk civciv çıkartmak için yumurta üzerine yatan tavuk
Güveği- damat
Güvermek- yeşermek
Güyer-küçük su kanalı
Gaçron- Saman.
Galil- Az.
Galın-Kız tarafının istediği.
Galiz-Pis.
Galize- 1- Pislemek, 2- Bok.
Gam- Çingene.
Gamga- Yonga.
Ganırtmak- Geriye bükmek.
Ganne- Lamba camı.
Garim- Küçük su kanalı, su birikintisi
Gariye ~ kariye- Köy.
Gaytarmak- işten kaçmak.
Gelez-Alevi.
Gendime- Yarma.
Gensiz- Dinsiz.
Gıgır- Rum.
Gıtmır- Köpek.
Gilik- Halka ekmek.
Gille- Cinsel iliski, birlesmek.
Gilor- Kumar.
Giş: 1- Kaçıs, 2- Kayıp.
Giş et- Kaçmak, götürmek
Giş ol- Kayıp olmak, kimseye görünme
Giskin- Kaçak.
Giskinci Kaçakçı, hırsız.
Gögün- ~ göyür-: Kızarmak,
Göğüş- Kertengele.
Gölük/kölük :Boynuzsuz keçi
Gufil- Aptal, delice.
Gulle- Polis.
Güyer/güver-küçük su yolu, ark,buğday yıkama kanalı
H
Hacat- alet,malzeme
Hakirge- kanal, ark üzerine yapılan geçit
Habe-heybe
Halbır-eleğin büyüğü
Hapek- çatıya açılan yatay kapı
Harar- Kıldan örülmüş büyük çuval
Harık- su yolu,ark
Haset- kıskanç,hain
Haşuki-öylesine,formalite gereği
Hatap-dayak,kötek,odun
Hapatma-iki küçük ekmeğin birleştirilmesi
Havut (hood)- dutun ezilerek un haline getirilmesi yiyecek
Hayat- avlu,dama çıkılan teras
Hayma-bahçede yapılan ahşap gölgelik
Hazeyn- kişi,adam
Hedik- haşlanmış buğday
Helle-undan yapılmış bir çeşit yemek
Hezan- kalın ve yüksek ağaç
Hıla- yufka ekmeği muhafaza etmek için
kullanılan özel bez
Hıta- acur
Hıllı -düzenli,düzgün-Hıllı durma:rahat,düzenli durmak.
Hıtap-yağda kızarmış ince ekmek
Hızar- büyük testere
Him- evin temeli,komşu evle ortak kullanılan duvar
Hinte-buğday
Hindik- az,
Horanta- ev ahalisi
Hurç- küçük heybe
Hacer- Dis.
Hakıp- Cep, heybe.
Hapek- Pencere, dama açılan kapı
Hasbi- At.
Hat- Para, ücret, geçerli para
Hatap- Değnek, sopa.
Hatıl- Kalın mertek.
Hayat- Evin önündeki açık
alan.
Hızmık- Buğday posası.
Hindik- 1- Küçük, az, ufak, 2-
Ucuz, düsük.
Hinte- Bugday.
Hotla- Okumak.
Hörün- Çubuk.
Hubus- Ekmek, yemek.
I
Irgalamak- sallamak
Irgat-amele,işçi
Irza- zincirli kapı kiliti
Irıh-insan pisliği
İ
İdare- camsız gaz lambası
İşlik- mintan-gömlek
İta bezi- yufka pişirirken un dağılmasın diye serilen bez
Irıh- Büyük abdest.
İlişgir-sucuk
Irza-Kapı çengeli.
Işkın < eskin-sürgün,filiz
İncaz- erik kurutulmuşu
İnzala- Ağlamak.
K
Kadem- bacak
Kavurga- kavrulmuş buğday,mısır
Kakırdak-eritilmiş kuyruk yağının kalan kısmı
Kancık-dişi
Kaygana- kaysının tavada pişmişi
Kazguç-ucu sivri deynek
Kebir- yetkili,iyi,zengin kişi
Kekil-saçın alındaki uzun kısmı
Kelik- küçük çocuk ayakkabısı
Keleş-güzel,iyi
Kemre- tabaka,kat,inek dışkısından yapılan yakacak
Kenef-tuvalet
Kepmek- ölmek
Kertlek-Kırtlak
Kevgir- süzgeç kepçe
Kıdık- oğlak
Kıska- soğan tohumu,arpacık soğan
Kirtik-bulaşık bezi
Kirevit-sedir-makad
Kolük- boynuzsuz keçi
Konsul - vitrin
Köşger- ayakkabı tamircisi
Kös-kapı desteği
Kötek- dayak
Köyen-keven
Kuzlamak- doğurmak
Külbelemek- toğrağı yumuşatmak
Külek- buğday ölçeği
Külüstü-r eski
Küncü- susam
Künde- hergün
Küpecik-Topraktan yapılmış testi,küp
Kürsü- ısınmak için ateş konularak üzerine yorgan konan ahşap masa
Kürük- eşek yavrusu-sıpa
Kadem-Ayak, ayakkabı.
Kasurun- Saman.
Kebir- Büyük.
Kebir hazeyn- 1- Agırbaslı,
yaslı baslı kimse, 2- Baba,
kayınbaba.
Kelepir: Ucuz.
Kep- Öl
Kepmek- ölmek
Kepkin- Ölmüs.
Kesne- Kötü.
Kesper- Topal.
Kilab- Köpek.
Kisifle- Gözetlemek, takip etmek
Kitir- 1- Çok, bol, 2- Pahalı.
Kullep- kapı mentesesi.
Külbe- Besleme,ekili toprağı yumuşatma
Kütüp- Kitap.
L
Labeki - sahan
Loğ,lov- toprağı basmaya yarayan taş silindir
Look- kişi,adam
Lebedir-Perişan,dağınık
Labek- Tava.
Lehem-Et.
Legir- Doktor.
Legümle- Uyumak.
Lotak- Oda.
Löök ~ lögük- Delikanlı,
Lök-Tembel
erişkin erkek çocuk, oğlan.
M
Mabal- vebal,günah
Mahre-hayvan gübresi taşıma aracı
Mabin-küçük kapı
Mahana-bahane
Makat- sedir,düven
Malamat- rezil
Marhama-havlu
Mastafa- taşla örülmüş bahçe duvarı
Maşara- bahçede ayrılmış bölüm
Mayıs-hayvan dışkısı
Melefe- yorgan yüzü
Mengi,menge-silah
Mertek- evin tavanında kullanılan ağaç
Merik-hoca,yaşlı adam
Merkep-eşek
Mes-bir çeşit ayakkabı
Mıh- çivi
Mırc-cıvık,sulu
Mısmıl- iyi,düzgün
Mıymıntı- sünepe,tembel
Milih-mileh- temiz,güzel,iyi
Mintan-işlik- gömlek
Mitil- çarşaf kablanmamış yorgan
Moruk-yaşlı,yaşlanmış
Moy-idrar,işek
Mundar- kirli,ölmeden kesilen hayvan
Müleves-uyuşuk,yaramaz,iyi olmayan
Mahsere- Dutun ezilip,
suyunun süzüldügü taş, tek
parça oluklu taş.
Mampur-Hırsız.
Mampurla- Çalmak.
Masara- Ekili bostan yerinin bir bölümü.
Menge- Silah, tabanca
Merik- Hoca, yaşlı.
Mihman- Misafir.
Mim- Müslüman.
Moy- 1- Su, 2- Kalitesiz, kötü
Moyla- Su dökmek, çiş yapmak
Moylan- Yıkanmak.
Moyhane- Hamam,abdesthane
N
Namazla- seccade
Nareleşme-tartışma,söyleme
Naylon-traktör kasası
Nehas- ne sebeble
O
Okuntu- davetiye,düğüne,mevlüde çağrı
Olgalamak-kumaş,yorgan dikmek
Ö
Öllük- kundak toprağı
Örtme- çıkma çatı,teras
Ötaçe- karşı yaka,karşı taraf
Öteberi-birden fazla çeşitli eşyanın tümü
Ötürük-ishal olmak
Öz- Ben.
Özüme- Bana.
P
Palavar-kapı üzerine kerpiçe konan ağaç
Pağ,paa-yıkılmış virane ev yeri
Papak- yünden örülmüş,başa takılan muhafazalık
Peh,beh- kaparo
Pelverde- meyva özü (erik,kayısı)
Pendir- peynir
Peşkir-marhama havlu
Pıtırah- dikenli yapışkan ot
Pırsamak-dağılma,birbirine karışma
Pırtı-kumaş,manifatura
Pinnik- kümes
Pingel-sahte tavuk yumurtası
Pirçekli- havuç
Pirpirim- semizotu
Pisik - kedi
Pohrek-beton boru
Post - yünlü deri
Potin-bot,ayakkabı
Pullo-Polis
Parsumla- Dilenmek.
Pelez- Küçük altın.
Pulla- Polis.
R
Rivi-Tilki
Rafata- Tandıra ekmek vurulan
bez.
Reketle- 1- Oturmak, 2-namaza durmak
Ruh ruh- Geri gel.
Rumra- Üzüm posası.
S-Ş
Sabı- küçük çocuk
Saç ayağı- Tandıra veya ocağın üzerine konulan ızgara
Sahan- bakır tabak
Sako- ceket
Saltad- güvenlik görevlisi,asker,polis,zabıta
Sarat- iri delikli kalbur
Sedir-domates,biber,patlıcan gibi sebzelerin fidesi
Seğirtmek- koşmak
Seki-ev önünde avludaki yükseklik,soğan maydanız ekilen küçük maşara
Seklem- yük
Sele- kamış veya ağaçtan örülmüş geniş sepet
Semin-koku
Sındı- makas
Sındırma- balkonun kenarı
Sınık- kemik
Sıvışmak-ortadan kaybolmak
Sicim-ip kendir
Sitil-helke- kova
Soku- taş dibek
Sokum-lokma
Soyha- adı akla gelmeyen,şey (soyhanı çıkar)
Söğürme- pirzola
Söplemek- başıboş bırakmak
Sufa - evin en geniş, en soğuk odası
Sumsuk- yumruk
Süllüm- merdiven
Sündürmek-lafı uzatmak,birşeyi çekerek uzatmak
Sünepe-uyuşuk,beceriksiz,büzdürük
Süyük- damın duvardan ayrıldığı yer-bahçe duvarı
Süper-bebek başlığı
Sümsük-aç gözlü
Şaar-arpa
Şakıf - balyoz
Şakşak-Kapı üzerindeki tokmak/zil
Şaplak- tokat
Şapşak- kulplu tas
Şelek-çalı çırpı destesi
Şilte- yatak yüzü
Şişek- bir yaşında dişi kuzu
Salat sıh- Namaz kılmak.
Saltat < Rus. soldat:
Jandarma, polis.
kebir saltat- Komutan.
Sedef- Dügme.
Sekmen- 1- Sedir, 2- Evlerin
önüne yazın oturmak için tas
ve çamurdan yapılan yarım
metre yüksekliginde set,bir tür kar yağışı
Selefur- iç çamasırı.
Semin- 1- Yag, yiyecek,
Sıkkın- bıçak.
Sim-Gümüs.
Sini daslı- (_lenç) Mezarı daslı.
Sipi- Bit.
Sakıf- Kadınların mahrem yerleri
Sarsar- Bir iki metre yüksekten
düşen su, mastafadan akan su.
Selek- Sırtta tasınan yük.
Şot- Tandırın ilk ekmegi.
Surt- Tandırın iç duvarı.
Süple- içmek (sigara, tütün)
T
Tahtaboş-eşya konulan asma bölme
Tar-erzak dolabı
Teberik-hatıra,yadigar
Taka-eski evlerde küçük pencere
Talır- para
Tavatır- çok iyi
Tebelleş olmak-ortadan kaybolmak
Tekellim-Konuşma
Telesfimek-sıkılmak,usanmak
Telis-kenevir,kendir lifinden örülen çuval
Tenezzüh- yufka açılırken kullanılan un
Tentene- dantel
Tersik- dam döşeme ağacı
Teşt- büyük leğen
Tille- kadın
Gelengi-tarla faresi
Gendime- kapuğu çıkartılmış buğday, yarma, döğme
Gıdım gıdım -yavaş yavaş,azar azar
Gırnap- ince bükülmüş ip
Giş olmak- kaçmak,kaybolmak
Goco-ihtiyar
Göbelek- mantar
Gön- deriden yapılmış
Göy,göv- yeşil,yeşilimsi
Göynek- fanila
Göz-Oda
Guba-toprak damın kenarı
Gufil- manyak,akılsız,serseri
Gulle-misket,bilye
Gullep-menteşe
Gunnamak- eti yenmeyen hayvanların doğurması
Guşah-kemer
Guşkana- saplı tencere
Gürk civciv çıkartmak için yumurta üzerine yatan tavuk
Güveği- damat
Güvermek- yeşermek
Güyer-küçük su kanalı
Gaçron- Saman.
Galil- Az.
Galın-Kız tarafının istediği.
Galiz-Pis.
Galize- 1- Pislemek, 2- Bok.
Gam- Çingene.
Gamga- Yonga.
Ganırtmak- Geriye bükmek.
Ganne- Lamba camı.
Garim- Küçük su kanalı, su birikintisi
Gariye ~ kariye- Köy.
Gaytarmak- işten kaçmak.
Gelez-Alevi.
Gendime- Yarma.
Gensiz- Dinsiz.
Gıgır- Rum.
Gıtmır- Köpek.
Gilik- Halka ekmek.
Gille- Cinsel iliski, birlesmek.
Gilor- Kumar.
Giş: 1- Kaçıs, 2- Kayıp.
Giş et- Kaçmak, götürmek
Giş ol- Kayıp olmak, kimseye görünme
Giskin- Kaçak.
Giskinci Kaçakçı, hırsız.
Gögün- ~ göyür-: Kızarmak,
Göğüş- Kertengele.
Gölük/kölük :Boynuzsuz keçi
Gufil- Aptal, delice.
Gulle- Polis.
Güyer/güver-küçük su yolu, ark,buğday yıkama kanalı
H
Hacat- alet,malzeme
Hakirge- kanal, ark üzerine yapılan geçit
Habe-heybe
Halbır-eleğin büyüğü
Hapek- çatıya açılan yatay kapı
Harar- Kıldan örülmüş büyük çuval
Harık- su yolu,ark
Haset- kıskanç,hain
Haşuki-öylesine,formalite gereği
Hatap-dayak,kötek,odun
Hapatma-iki küçük ekmeğin birleştirilmesi
Havut (hood)- dutun ezilerek un haline getirilmesi yiyecek
Hayat- avlu,dama çıkılan teras
Hayma-bahçede yapılan ahşap gölgelik
Hazeyn- kişi,adam
Hedik- haşlanmış buğday
Helle-undan yapılmış bir çeşit yemek
Hezan- kalın ve yüksek ağaç
Hıla- yufka ekmeği muhafaza etmek için
kullanılan özel bez
Hıta- acur
Hıllı -düzenli,düzgün-Hıllı durma:rahat,düzenli durmak.
Hıtap-yağda kızarmış ince ekmek
Hızar- büyük testere
Him- evin temeli,komşu evle ortak kullanılan duvar
Hinte-buğday
Hindik- az,
Horanta- ev ahalisi
Hurç- küçük heybe
Hacer- Dis.
Hakıp- Cep, heybe.
Hapek- Pencere, dama açılan kapı
Hasbi- At.
Hat- Para, ücret, geçerli para
Hatap- Değnek, sopa.
Hatıl- Kalın mertek.
Hayat- Evin önündeki açık
alan.
Hızmık- Buğday posası.
Hindik- 1- Küçük, az, ufak, 2-
Ucuz, düsük.
Hinte- Bugday.
Hotla- Okumak.
Hörün- Çubuk.
Hubus- Ekmek, yemek.
I
Irgalamak- sallamak
Irgat-amele,işçi
Irza- zincirli kapı kiliti
Irıh-insan pisliği
İ
İdare- camsız gaz lambası
İşlik- mintan-gömlek
İta bezi- yufka pişirirken un dağılmasın diye serilen bez
Irıh- Büyük abdest.
İlişgir-sucuk
Irza-Kapı çengeli.
Işkın < eskin-sürgün,filiz
İncaz- erik kurutulmuşu
İnzala- Ağlamak.
K
Kadem- bacak
Kavurga- kavrulmuş buğday,mısır
Kakırdak-eritilmiş kuyruk yağının kalan kısmı
Kancık-dişi
Kaygana- kaysının tavada pişmişi
Kazguç-ucu sivri deynek
Kebir- yetkili,iyi,zengin kişi
Kekil-saçın alındaki uzun kısmı
Kelik- küçük çocuk ayakkabısı
Keleş-güzel,iyi
Kemre- tabaka,kat,inek dışkısından yapılan yakacak
Kenef-tuvalet
Kepmek- ölmek
Kertlek-Kırtlak
Kevgir- süzgeç kepçe
Kıdık- oğlak
Kıska- soğan tohumu,arpacık soğan
Kirtik-bulaşık bezi
Kirevit-sedir-makad
Kolük- boynuzsuz keçi
Konsul - vitrin
Köşger- ayakkabı tamircisi
Kös-kapı desteği
Kötek- dayak
Köyen-keven
Kuzlamak- doğurmak
Külbelemek- toğrağı yumuşatmak
Külek- buğday ölçeği
Külüstü-r eski
Küncü- susam
Künde- hergün
Küpecik-Topraktan yapılmış testi,küp
Kürsü- ısınmak için ateş konularak üzerine yorgan konan ahşap masa
Kürük- eşek yavrusu-sıpa
Kadem-Ayak, ayakkabı.
Kasurun- Saman.
Kebir- Büyük.
Kebir hazeyn- 1- Agırbaslı,
yaslı baslı kimse, 2- Baba,
kayınbaba.
Kelepir: Ucuz.
Kep- Öl
Kepmek- ölmek
Kepkin- Ölmüs.
Kesne- Kötü.
Kesper- Topal.
Kilab- Köpek.
Kisifle- Gözetlemek, takip etmek
Kitir- 1- Çok, bol, 2- Pahalı.
Kullep- kapı mentesesi.
Külbe- Besleme,ekili toprağı yumuşatma
Kütüp- Kitap.
L
Labeki - sahan
Loğ,lov- toprağı basmaya yarayan taş silindir
Look- kişi,adam
Lebedir-Perişan,dağınık
Labek- Tava.
Lehem-Et.
Legir- Doktor.
Legümle- Uyumak.
Lotak- Oda.
Löök ~ lögük- Delikanlı,
Lök-Tembel
erişkin erkek çocuk, oğlan.
M
Mabal- vebal,günah
Mahre-hayvan gübresi taşıma aracı
Mabin-küçük kapı
Mahana-bahane
Makat- sedir,düven
Malamat- rezil
Marhama-havlu
Mastafa- taşla örülmüş bahçe duvarı
Maşara- bahçede ayrılmış bölüm
Mayıs-hayvan dışkısı
Melefe- yorgan yüzü
Mengi,menge-silah
Mertek- evin tavanında kullanılan ağaç
Merik-hoca,yaşlı adam
Merkep-eşek
Mes-bir çeşit ayakkabı
Mıh- çivi
Mırc-cıvık,sulu
Mısmıl- iyi,düzgün
Mıymıntı- sünepe,tembel
Milih-mileh- temiz,güzel,iyi
Mintan-işlik- gömlek
Mitil- çarşaf kablanmamış yorgan
Moruk-yaşlı,yaşlanmış
Moy-idrar,işek
Mundar- kirli,ölmeden kesilen hayvan
Müleves-uyuşuk,yaramaz,iyi olmayan
Mahsere- Dutun ezilip,
suyunun süzüldügü taş, tek
parça oluklu taş.
Mampur-Hırsız.
Mampurla- Çalmak.
Masara- Ekili bostan yerinin bir bölümü.
Menge- Silah, tabanca
Merik- Hoca, yaşlı.
Mihman- Misafir.
Mim- Müslüman.
Moy- 1- Su, 2- Kalitesiz, kötü
Moyla- Su dökmek, çiş yapmak
Moylan- Yıkanmak.
Moyhane- Hamam,abdesthane
N
Namazla- seccade
Nareleşme-tartışma,söyleme
Naylon-traktör kasası
Nehas- ne sebeble
O
Okuntu- davetiye,düğüne,mevlüde çağrı
Olgalamak-kumaş,yorgan dikmek
Ö
Öllük- kundak toprağı
Örtme- çıkma çatı,teras
Ötaçe- karşı yaka,karşı taraf
Öteberi-birden fazla çeşitli eşyanın tümü
Ötürük-ishal olmak
Öz- Ben.
Özüme- Bana.
P
Palavar-kapı üzerine kerpiçe konan ağaç
Pağ,paa-yıkılmış virane ev yeri
Papak- yünden örülmüş,başa takılan muhafazalık
Peh,beh- kaparo
Pelverde- meyva özü (erik,kayısı)
Pendir- peynir
Peşkir-marhama havlu
Pıtırah- dikenli yapışkan ot
Pırsamak-dağılma,birbirine karışma
Pırtı-kumaş,manifatura
Pinnik- kümes
Pingel-sahte tavuk yumurtası
Pirçekli- havuç
Pirpirim- semizotu
Pisik - kedi
Pohrek-beton boru
Post - yünlü deri
Potin-bot,ayakkabı
Pullo-Polis
Parsumla- Dilenmek.
Pelez- Küçük altın.
Pulla- Polis.
R
Rivi-Tilki
Rafata- Tandıra ekmek vurulan
bez.
Reketle- 1- Oturmak, 2-namaza durmak
Ruh ruh- Geri gel.
Rumra- Üzüm posası.
S-Ş
Sabı- küçük çocuk
Saç ayağı- Tandıra veya ocağın üzerine konulan ızgara
Sahan- bakır tabak
Sako- ceket
Saltad- güvenlik görevlisi,asker,polis,zabıta
Sarat- iri delikli kalbur
Sedir-domates,biber,patlıcan gibi sebzelerin fidesi
Seğirtmek- koşmak
Seki-ev önünde avludaki yükseklik,soğan maydanız ekilen küçük maşara
Seklem- yük
Sele- kamış veya ağaçtan örülmüş geniş sepet
Semin-koku
Sındı- makas
Sındırma- balkonun kenarı
Sınık- kemik
Sıvışmak-ortadan kaybolmak
Sicim-ip kendir
Sitil-helke- kova
Soku- taş dibek
Sokum-lokma
Soyha- adı akla gelmeyen,şey (soyhanı çıkar)
Söğürme- pirzola
Söplemek- başıboş bırakmak
Sufa - evin en geniş, en soğuk odası
Sumsuk- yumruk
Süllüm- merdiven
Sündürmek-lafı uzatmak,birşeyi çekerek uzatmak
Sünepe-uyuşuk,beceriksiz,büzdürük
Süyük- damın duvardan ayrıldığı yer-bahçe duvarı
Süper-bebek başlığı
Sümsük-aç gözlü
Şaar-arpa
Şakıf - balyoz
Şakşak-Kapı üzerindeki tokmak/zil
Şaplak- tokat
Şapşak- kulplu tas
Şelek-çalı çırpı destesi
Şilte- yatak yüzü
Şişek- bir yaşında dişi kuzu
Salat sıh- Namaz kılmak.
Saltat < Rus. soldat:
Jandarma, polis.
kebir saltat- Komutan.
Sedef- Dügme.
Sekmen- 1- Sedir, 2- Evlerin
önüne yazın oturmak için tas
ve çamurdan yapılan yarım
metre yüksekliginde set,bir tür kar yağışı
Selefur- iç çamasırı.
Semin- 1- Yag, yiyecek,
Sıkkın- bıçak.
Sim-Gümüs.
Sini daslı- (_lenç) Mezarı daslı.
Sipi- Bit.
Sakıf- Kadınların mahrem yerleri
Sarsar- Bir iki metre yüksekten
düşen su, mastafadan akan su.
Selek- Sırtta tasınan yük.
Şot- Tandırın ilk ekmegi.
Surt- Tandırın iç duvarı.
Süple- içmek (sigara, tütün)
T
Tahtaboş-eşya konulan asma bölme
Tar-erzak dolabı
Teberik-hatıra,yadigar
Taka-eski evlerde küçük pencere
Talır- para
Tavatır- çok iyi
Tebelleş olmak-ortadan kaybolmak
Tekellim-Konuşma
Telesfimek-sıkılmak,usanmak
Telis-kenevir,kendir lifinden örülen çuval
Tenezzüh- yufka açılırken kullanılan un
Tentene- dantel
Tersik- dam döşeme ağacı
Teşt- büyük leğen
Tille- kadın
Timinna-Tahıl ölçü aleti
Tıfıl-Acemi,toy,küçük
Tiyek- üzüm asması
Toklu- bir yaşında erkek kuzu
Tokuş- ağaçtan yapılan çamaşır yıkamada kullanılan alet
Tomofil-araba otomobil
Tosbağa- kablumbağa
Töl-Kötü,ucuz
Tuluh- keçi derisinden yapılmış yayık
Tuman-don kilot
Tutmaç-küçük kareler şeklinde yapılan erişte çeşidi
Tüymek- kaçmak,gitmek
Taman- Hani ya.
Tegginci- Kaçakçı, dolandırıcı.
Temir- Bıyık.
Testo - Bekçi.
Tıgcı- 1- Üfürükçü, 2- Uyanık,
3- Pazarlamacı.
Tığla- Dolandırmak.
Tırsı- ~ tırsı-: Korkmak.
Tille- Kadın, gelin.
Tipiz-Pekmez.
Tomo- Motorlu tasıt.
Tosbaga- Kaplumbaga.
Töko- Kötü yolda olan [kadın
ya da erkek]
U
Ula- erkekler için kullanılan hitap kelimesi
Urupla- buğday ölçeği
Uşkur- şalvar veya kilotun düşmemesi için bağlanan ip
Utmak-oyunda yenmek
Ü
Üsbekes- şöyle böyle
Üvez-bir çeşit küçük sinek
Üllüş-uyuşuk,beceriksiz,sünepe
Üzellik- nazar değmemesi için yapılan çeşitli eşyalar
V
Velesbit - bisiklet
Vakıf- At arabası.
Velahu- Aman dikkatli ol, pot
kırma.
Y
Tıfıl-Acemi,toy,küçük
Tiyek- üzüm asması
Toklu- bir yaşında erkek kuzu
Tokuş- ağaçtan yapılan çamaşır yıkamada kullanılan alet
Tomofil-araba otomobil
Tosbağa- kablumbağa
Töl-Kötü,ucuz
Tuluh- keçi derisinden yapılmış yayık
Tuman-don kilot
Tutmaç-küçük kareler şeklinde yapılan erişte çeşidi
Tüymek- kaçmak,gitmek
Taman- Hani ya.
Tegginci- Kaçakçı, dolandırıcı.
Temir- Bıyık.
Testo - Bekçi.
Tıgcı- 1- Üfürükçü, 2- Uyanık,
3- Pazarlamacı.
Tığla- Dolandırmak.
Tırsı- ~ tırsı-: Korkmak.
Tille- Kadın, gelin.
Tipiz-Pekmez.
Tomo- Motorlu tasıt.
Tosbaga- Kaplumbaga.
Töko- Kötü yolda olan [kadın
ya da erkek]
U
Ula- erkekler için kullanılan hitap kelimesi
Urupla- buğday ölçeği
Uşkur- şalvar veya kilotun düşmemesi için bağlanan ip
Utmak-oyunda yenmek
Ü
Üsbekes- şöyle böyle
Üvez-bir çeşit küçük sinek
Üllüş-uyuşuk,beceriksiz,sünepe
Üzellik- nazar değmemesi için yapılan çeşitli eşyalar
V
Velesbit - bisiklet
Vakıf- At arabası.
Velahu- Aman dikkatli ol, pot
kırma.
Y
Yaba-ahşap buğday savurma aleti
Yağlık- mendil
Yannık-yayık
Yarbuz- yabani nane
Yazı- ova,düzlük alan
Yazma-başörtüsü,çember
Yelmek- koşmak
Yemeni- deriden yapılmış ayakkabı
yenni-hafif
Yennicek- şımarık
Yerenlik-şaka
Yeslemek- vermek
Yuha- sığ,derin olmayan
Yumuş- istek,arzu
Yüksünmek -üzerine almak,kendine pay çıkarmak
Z
Zabın - zayıf, sıska
Zahar- zahir,herhalde
Zemheri- sert kış
Zengili- Darendeli
Zıbarmak- yatmak
Zığlatma-pancar yemeği
Zifir-yağ bulaşmış,pis
Zığılı- çok,fazla
Zıllamak- caymak
Zibil- çöp,toz,pislik
Zöhür- sahur
Zürriyet- soy
Zahm- Arka.
Zer- altın.
Yağlık- mendil
Yannık-yayık
Yarbuz- yabani nane
Yazı- ova,düzlük alan
Yazma-başörtüsü,çember
Yelmek- koşmak
Yemeni- deriden yapılmış ayakkabı
yenni-hafif
Yennicek- şımarık
Yerenlik-şaka
Yeslemek- vermek
Yuha- sığ,derin olmayan
Yumuş- istek,arzu
Yüksünmek -üzerine almak,kendine pay çıkarmak
Z
Zabın - zayıf, sıska
Zahar- zahir,herhalde
Zemheri- sert kış
Zengili- Darendeli
Zıbarmak- yatmak
Zığlatma-pancar yemeği
Zifir-yağ bulaşmış,pis
Zığılı- çok,fazla
Zıllamak- caymak
Zibil- çöp,toz,pislik
Zöhür- sahur
Zürriyet- soy
Zahm- Arka.
Zer- altın.
M.ErDeM
